دردهای تاول زده؛ گزارشی از کشاورزان سیب زمینی کار در رزن همدان

منتشر شده در 27 بهمن 1399

دردهای تاول زده؛ گزارشی از کشاورزان سیب زمینی کار در رزن همدان. در ایران تحت حاکمیت دیکتاتوری کاشت سیب زمینی در یک شرایط نرمال هم همیشه یک ریسک بود. به دلیل سودجویی دولت و رانت‌خواری، کشاورزان همیشه قربانی عدم تعین‌های بازار سیب زمینی می‌شوند. اما اکنون در شرایط بن‌بست اقتصادی در ایران، این بحران جدیتر و نفس گیرتر شده است. زمانی هست که کشاورز سیب زمینی و پیاز می‌کارد و بازار ندارد و در سالی دیگر کشاورز سیب زمینی نمی‌کارد و قیمت‌ها سر به فلک می‌گذارد.

درد دل های یک کشاورز رزنی

گزارشی که در زیر می‌خوانیم روایتی است از دردهای تاول زده یک کشاورز در رزن همدان. همدان همیشه به دلیل آب وهوا و خاکش قطب سیب زمینی در ایران بوده است. این گزارش روایت تولید‌کننده‌یی است که محصولش با هزینه‌های کمرشکن روی دستش مانده‌است. او می‌گوید: «دیروز چند ماشین فرستادم رفته میدون تره بار تهران. شب زنگ زدن میگن وضعیت خرابه! ارزون اگه ندیم باید بار را برگردونیم. گفتم جهنم و ضرر بفروشین. دیگه برگشت نخوره. ماشینی که باید ۳۰میلیون در می‌آورد ۱۲میلیون فروش رفته. خراب بشه این مملکت!».

کشاورز رزنی کمی مکث می‌کند و گویی دوباره چیزی یادش آمده باشد می‌گوید: «هر کیلو سیب زمینی ۲۸۰ لیتر آب شیرین مصرف کرده. اون وقت خود سیب زمینی تولید شده پول آب مصرفی را در نمیاره. الان فقط تو جیرفت استان کرمان از سر زمین برداشت میشه. بخدا مابقی از انبارها فروش داره فروش میره. این وضعیت مملکته!».

تولیدگری که هیچ سودی ندارد!

کشاورز رزنی با ناباوری نگاهی به لیست هزینه‌هایی که طی یک سال برای تولید سیب زمینی کرده‌است می‌اندازد و می‌گوید:

«تقریبا برای هر هکتار زمین که کشت میشه ۷۸ میلیون هزینه میشه. تو یک‌سال زراعی میانگین تولید بین ۳۵ تا ۴۵ تن در هکتار هست. البته تو شرایط مساعد و نرمالش. اگه فرض بر این بزاریم که ۴۰ تن در هکتار سیب زمینی تولید کنیم و با قیمت فعلی که ۲۰۰۰ تا زیر دوهزار هست بفروش برسانیم. این میشه ۸۰ میلیون در هکتار. یعنی ما در هر هکتار فقط دومیلیون سودمونه. اما متأسفانه هزینه‌های بعد تولید هم داریم که حدود ۲۰۰هزارتومانه و این همون اندک سودمون را هم از بین می‌بره. یعنی در عمل ما هیچ سودی برامون نمی‌مونه».

سیب زمینی های انبارشده وفروش نرفته

اما کشاورز رزنی با دادن صورتحساب دردهای انباشته‌اش پایان نمی‌گیره. او ادامه می‌دهد: «مشکل اصلی اینجاست که چون ۹۰درصد سیب زمینی‌های تولید شده در انبارها ذخیره شده هست و از پاییز مانده و باید قبل عید به فروش برسند. الان چون خریدار نیست و سیب‌ها همه مونده رو دست کشاورز. اگه این روند ادامه پیدا کنه باید عید بریزیم بیرون».

این کشاورز در بخش دیگری از درد دلهایش به مشکل صادرات اشاره می‌کند و می‌گوید: «تابحال از مرز افغانستان صادرات انجام میشده، اما حالا این مرز هم با توجه به انفجارها به مشکل ممکنه بر بخوره».

بالا رفتن هزینه حمل و نقل

مشکل دیگری که این کشاورز سیب زمینی‌کار به آن می‌پردازد، واسطه‌ها و دلال ها هستند. در مملکتی که در نبود یک سیستم درست توزیع از طرف حکومت سود اصلی تولید کننده به جیب دلالانی میرود که قطعا خودشان از رانت خوارهای حکومتی و نورچشمی های وابسته به نهادهای قدرت هستند. او می‌گوید از ابتدای پاییز سیب زمینی در بازار ۴۰۰۰تومان به فروش می‌رفت در حالی که برای کشاورز نوسان قیمت فقط هزارتومان بود.

کشاورز رزنی در پایان درد دل‌هایش بالا رفتن هزینه حمل و نقل را هم به عنوان یک معضل معرفی می‌کند و می‌گوید: «هزینه‌های حمل و نقل هم که شده افتضاح! ما قبلا برا فرستادن بار برای میدون تره بار تهران یک ده تن ۶۰۰هزار تومان میگرفت از همدان تا تهران ببره. ولی الان ۲میلیون ۵۰۰ تومان میگیرن بار ببرن ۴برابر افزایش پیدا کرده».

بعد به آرامی می‌گوید: «قبلا ما کشاورزا تابستونا کار می‌کردیم که توی زمستون راحت باشیم اما… این هم از ما دریغ شده. الان هیچ وقت آسایش نداریم. هرچی هست گرفتاری است و گرفتاری….».

دردهای تاول زده؛ گزارشی از کشاورزان سیب زمینی کار در رزن همدان/

اسفند 17, 1399