دکتر محمد ملکی فریاد خستگی‌ناپذیر آزادیخواهی پر کشید
دکتر محمد ملکی فریاد خستگی‌ناپذیر آزادیخواهی، پس از یک عمر ایستادگی در مقابل دیکتاتوری شاه و شیخ، سحرگاه ۱۲ آذر۹۹ پر کشید.
دکتر ملکی متولد سال ۱۳۱۲ بود که در تجریش تهران بدنیا آمد. تحصیلات متوسطه خود را در دارلفنون به پایان رساند و در دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران ادامه تحصیل داد. در سال ۱۳۴۰ در رشته بهداشت و صنایع غذایی فارغ‌التحصیل شد و از همان سال در دانشگاه به عنوان استاد پذیرفته شد. دکتر ملکی برای گذراندن دوره‌های تخصصی خود سفری به اتریش و انگلستان هم داشت.
فعالیت‌های سیاسی دکتر ملکی
دکتر ملکی از سالهای دهه ۳۰ فعالیت‌های سیاسی خود را در دبیرستان آغاز کرد. در پیوند با جنبشهای دانشجویی، کار خود را با نهضت مقاومت ملی و بعد با جبهه ملی اول ادامه داد.
وی در سال ۱۳۲۹ «سازمان جوانان ملی شمیران» را همراه با گروهی از جوانان شمیران با هدف مبارزه برای استقلال، آزادی و برابری تاسیس کرد. او بعدها در حزب زحمت‌کشان ملت ایران نام‌نویسی کرد. اما با خلیل مکی و کسانی که به عنوان نیروی سوم از این حزب انشعاب کردند، همراه شد. محمد ملکی پس از کودتای ۲۸ مرداد به همکاری با شاخه شهرستان شمیران «نهضت مقاومت ملی» پرداخت.
با ورود نیکسون در سال ۱۳۳۹ به تهران، دکتر ملکی توسط ساواک شاه دستگیر و به زندان افتاد. اما بعد از آزادی از زندان شاه همچنان فعالیت‌های سیاسی خود را بر علیه دیکتاتوری شاه ادامه داد. به همین دلیل بعد از پیروزی انقلاب در بهمن۵۷ با حکم شورای انقلاب و سفارش آیت‌الله طالقانی به‌عنوان اولین رئیس دانشگاه تهران مشغول کار شد. منش مردمی و انقلابی دکتر ملکی در این سمت، موجب گردید که نظام مدیریت شورایی را در دانشگاه بکار بندد. اما این شیوه مدیریت برای آخوند‌هایی که تازه به قدرت رسیده بودند مورد پذیرش نبود.
دستگیری و زندان دکتر ملکی در سال ۱۳۶۰
پس از یورش چماقداران خمینی به دانشگاه‌ها و تعطیلی دانشگاه به بهانه «انقلاب فرهنگی»، دکتر ملکی از ریاست دانشگاه تهران استعفا داد. اما بدلیل اعتراض‌ها و مخالفتش با بسته شدن دانشگاه، در تیر سال ۱۳۶۰ دستگیر شد. او ۵ سال را در زندان بسر برد. وی در باره این دوران از زندان خود گفته است:
«پس از برگزیده شدنم به ریاست دانشگاه تهران، با یک کودتا به نام «انقلاب فرهنگی»، با حمله به دانشگاه‌ها و کشتار تعدادی از دانشجویان همراه با مجروح کردن و دستگیری جمعی از آنها، دانشگاه‌ها را بستند. شورای مدیریت دانشگاه تهران با این امر به مخالفت برخاستند. ولی حاکمیت آنها از جمله اینجانب را دستگیر و به بهانه مخالفت با امر رهبری (خمینی) روانه زندانها نمودند. ابتدا به اعدام و سپس به ۱۰ سال زندان محکوم گردیدم. در این مدت با بیرحمانه‌ترین رفتار از جمله زدن کابل به کف پا و سایر نقاط بدنم، آویزان کردن از سقف، کوبیدن سر به دیوار، زدن مشت و لگد که منجر به نابینایی چشم چپم و شکستگی استخوان مچ دست راستم شد و انواع شکنجه‌ها مواجه بودم. بعد از ۵ سال ظاهراً از زندان آزاد شدم. ولی ماه‌ها باید هر چند روز یکبار خودم را به دادستانی معرفی می‌کردم تا مورد بازجویی که خود نوعی شکنجه بود قرار می‌گرفتم».
مهمترین اتهامی که در این دستگیری به دکتر ملکی زدند آن بود که از کاندیداتوری مسعود رجوی برای ریاست جمهوری حمایت کرده بود. از دیگر اتهامات او، در اختیار گذاشتن زمین چمن دانشگاه تهران برای سخنرانی مسعود رجوی بود.
دستگیری و زندان دکتر ملکی در سال ۱۳۷۹
دکتر ملکی پس از برکناری از ریاست دانشگاه تهران، همچنان به فعالیت‌های سیاسی خود ادامه داد. او با همراهی با نیروهای «ملی – مذهبی» با سیاست‌های جنگ طلبانه و تمامیت‌خواه حاکم مخالفت می‌نمود. به همین دلیل او را در اسفند سال ۱۳۷۹ به همراه دهها تن از فعالین «ملی- مذهبی» دستگیر کردند. در این دوران به مدت ۶ ماه در سلول‌های انفرادی زندان سپاه در عشرت‌آباد بود. او پس از ۷ ماه زندان در یک دادگاه غیرعلنی محکوم به فعالیت غیرقانونی در راستای براندازی نظام محکوم شد و ۷ سال حبس تعلیقی گرفت.
دستگیری و زندان دکتر ملکی در سال ۱۳۸۸
در جریان اعتراضات مردمی سال ۱۳۸۸ و سرکوب وحشیانه مردم توسط سپاه و لباس شخصی‌ها به وضع موجود شدیدا اعتراض کرد. همین اعتراض موجب شد که ماموران وزرات اطلاعات او را دستگیر کنند. او توسط قاضی حداد جنایتکار محاکمه گردید. دکتر ملکی در این دوران، به دلیل بیماری قلبی و سرطان پروستات که دوره‌های شیمی درمانی را می‌گذراند. از بستر بیماری به بند ۲۰۹ اوین منتقل شد و به‌مدت ۳ ماه را در سلول‌های انفرادی بسر برد.
نامه دکتر ملکی به گزارشگر ویژه حقوق بشر
دکتر ملکی پس از آزادی در شهریور سال ۱۳۹۰ طی نامه‌ای به احمد شهید، گزارشگر ویژه حقوق بشر، دست به افشاگری نسبت به وجود شکنجه در زندانهای رژیم آخوندی زد. وی در نامه‌اش آورده بود: «اخیراً برای محاکمه به دادگاه غیر علنی که بر خلاف قوانین خود جمهوری اسلامی است. احضار شدم تا حکم قاضی صادر گردد. و فعلاً روزهای بسیار سخت و شکنجه‌گونه زیر حکم بودن را می‌گذرانم. من پیرمردی ۷۸ ساله و بیمار هستم ولی برای تحمل هر حکمی آماده هستم».
من شهادت خواهم داد که در دهه ۶۰ چگونه زندانیان جوان و دانشجویان اعم از زن و مرد را پس از شکنجه بسیار، ده ده و صد صد هر شب برای اعدام می‌بردند. و آنها به سوی سرنوشت می‌رفتند و در راه سرود می‌خواندند. حاضرم حقایقی را که خود شاهد آنها در زندانهای نظام ولایی بوده‌ام؛ برایتان ذکر کنم و پای هزینه آن نیز بایستم.»
ممنوعیت سفر دکتر ملکی به خارج کشور
دکتر ملکی بدلیل ایستادگی بر مواضع ملی و ضد دیکتاتوری خود، و بدنبال نامه افشاگرانه‌ای که خطاب به گزارشگر ویژه حقوق بشر نوشت، از مسافرت به خارج کشور ممنوع شد. ملکی در تیرماه سال ۹۴ در اعتراض به این ممنوعیت خروج از کشور در مقابل یکی از ساختمان‌های وابسته به حکومت دست به تحصن هفتگی زد. و تا آذر ماه همان سال اینکار را ادامه داد. اما بدلیل بیماری نتوانست به تحصن خود ادامه دهد.
دکتر ملکی بدنبال عقیده‌اش برای لغو مجازات اعدام، کمپین (لگام) را پایه‌گذاری نمود و پس از آن نیز همواره با قربانیان نقض حقوق بشر و خانواده‌های زندانیان سیاسی ارتباط نزدیکی داشت.
امضای بیانیه ۱۴نفر
بیانیه ۱۴، نام بیانیه ۱۴ فعال سیاسی است که در خرداد سال ۹۸ به امضای ۱۴نفر از فعالین مدنی منتشر شده است. امضا کنندگان این بیانیه که دکتر ملکی نیز یکی از آنان است صراحتا از خامنه‌ای می‌خواهند که استعفا دهد. امضا کنندگان این نامه، به نقض گسترده حقوق مدنی، خصوصا زنان، اشاره کرده. و استبداد نظام حاکم را در همه زمینه‌های حقوقی، قضایی و اجرایی متذکر گردیده‌اند. دکتر ملکی بار دیگر بدلیل امضای چنین نامه‌ای بازداشت و زندانی گردید.
حمایت دکتر ملکی از مجاهدین مستقر در لیبرتی
دکتر ملکی که در سال روز ۱۴آذر ۱۳۹۴ در مراسمی که به مناسبت درگذشت مهری جنت‌پور(مادر داعی)، برگزار شده بود حاضر شد. مادر داعی از هواداران سازمان مجاهدین خلق در تهران بود. دکتر ملکی بر سر مزار او سخنرانی جانانه‌ای نمود و از سازمان مجاهدین خلق دفاعی قوی نمود. در این دوران، سازمان مجاهدین در کمپ لیبرتی مستقر بودند. و بطور پیوسته از جانب رژیم آخوندی و مزدوران عراقیش زیر حملات موشکی قرار داشتند. دکتر ملکی بر سر مزار مادر داعی گفت: «بچه‌هایی که آن طرف مرز هستند زیر موشک هستند. زیر هزاران گرفتاری هستند. اما با همه مشکلات باز مثل کوه ایستاده‌اند».
درگذشت دکتر ملکی
سر انجام دکتر محمد ملکی پیر خستگی ناپذیر عرصه مقاومت، در روز ۱۲آذر ۹۹ بدلیل بیماری‌ها و کهولت سن پس از ۸۷ سن دیده از جهان بربست. این مصیبت را به خانواده وی، تمام مبارزان و انسا‌ن‌های آزاده جهان تسلیت می‌گوییم.